Ngày 17/6, chương trình kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, các đại biểu đã tán thành cao việc xây dựng dự án. Theo tính toán, thời gian hoàn vốn tương đối tốt.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, các đại biểu đã tán thành cao việc xây dựng dự án. Theo tính toán, thời gian hoàn vốn tương đối tốt.
.jpg)
Toản cảnh phiên thảo luận của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam
phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).
Nêu ý kiến tại hội trường, Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho rằng, Dự án Đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) nhằm cụ thể hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đã được định hướng đầu tư tại các Nghị quyết số 23, Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị. Dự án là trục giao thông có ý nghĩa rất quan trọng, kết nối vùng Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ, vùng Tây Nam Bộ và Thành phố Hồ Chí Minh.
"Việc đầu tư dự án cao tốc này sẽ giải quyết được điểm nghẽn về hạ tầng giao thông, tạo không gian mới, động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở khu vực vùng Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ…", bà Sang phát biểu và cho rằng, Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đã đánh giá các nội dung rất sát với tình hình thực tiễn. Theo đó, so với hướng tuyến tại quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050, hướng tuyến đề xuất của dự án có một số thay đổi nhằm tối ưu hơn trong công tác thi công, khai thác, tạo không gian phát triển mới, thúc đẩy về kinh tế - xã hội cho địa phương.
.jpg)
Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước)
Cho rằng Dự án khi được triển khai đáp ứng sự mong mỏi của đồng bảo, cử tri, Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) thống nhất cho phép trong giai đoạn triển khai Dự án, nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp Giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng. Việc khai thác khoáng sản quy định tại khoản này được thực hiện đến khi hoàn thành dự án. Trường hợp không phải lập dự án đầu tư khai thác khoáng sản thì không phải thực hiện thủ tục lập báo cáo đánh giá tác động môi trường…
Đồng tình với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết của Dự án, Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho rằng, theo quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư công, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư thuộc Quốc hội, theo đại biểu, việc Chính phủ trình Quốc hội dự án này là phù hợp. Đối với việc giải phóng mặt bằng và tái định cư, Đại biểu Trần Văn Tiến đồng ý với đề xuất giải phóng mặt bằng và tái định cư 1 lần theo quy hoạch với quy mô 6 làn xe của Dự án.
Theo đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc), quy mô đầu tư giai đoạn 1 với tổng chiều dài tuyến là 128,8km, quy mô 4 làn xe có làn dừng khẩn cấp, có dải phân cách giữa đáp ứng lưu lượng xe đến năm 2040 và đến năm 2045 sẽ không còn phù hợp.
Về tổng mức đầu tư và nguồn vốn đầu tư giai đoạn 1, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị xem xét lại lãi suất vay 10,7% để phù hợp với quy định lãi suất vay hiện hành.
Cuối cùng, liên quan đến tiến độ thực hiện, đại biểu Trần Văn Tiến đề xuất dự kiến hoàn thành dự án này vào cuối năm 2028 và khi đó cần tính toán lại tổng mức đầu tư cho phù hợp.
Cũng đồng tình về triển khai Dự án, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Công Long (Đồng Nai) cho rằng, cần phải rà soát kỹ lưỡng về tính hiệu quả của dự án, phương thức bố trí vốn. Theo đại biểu Nguyễn Công Long, nếu có thể được, nên bố trí theo phương thức vốn trung ương và vốn của nhà đầu tư, trên cơ sở sắp xếp làm sao đảm bảo sự dẫn dắt của đầu tư công, vai trò dẫn dắt của Nhà nước… Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cũng rất cần cân nhắc về cơ chế, chính sách chỉ định thầu.
"Qua triển khai thực hiện các dự án, chúng ta thấy rằng, trên thì mở dưới lại rất chặt chẽ. Ví dụ như quy định cho phép người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình thực hiện với các tư vấn thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư. Nhưng quy định ở dưới về tất cả trình tự, thủ tục vẫn theo luật bình thường, không có một cơ chế nào đặc biệt cả…", đại biểu Nguyễn Công Long nói.
.jpg)
Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam).
Đề cập vấn đề nguồn vốn, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị có phương án dự phòng về nguồn vốn để đảm bảo tiến độ dự án; đồng thời có cơ chế, tăng cường giám sát việc triển khai dự án, đặc biệt là trong áp dụng các cơ chế chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, các gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo phương án tài chính đã trình, dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) đầu tư theo phương thức PPP.
Đây là dự án được quy hoạch 6 làn xe và sẽ thi công xây dựng hoàn chỉnh 4 làn với phần vốn Nhà nước tham gia là 50%. Dự kiến, tới năm 2045 sẽ tiếp tục mở rộng thêm 2 làn xe.
Qua tính toán, có thể thấy, dự án có thời gian hoàn vốn tương đối tốt so với các dự án trước đây, khoảng 18 năm. Đây là điểm mà các nhà đầu tư giao thông rất yêu thích và các ngân hàng cũng đồng tình.
.jpg)
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng.
Bên cạnh đó, hiệu quả tài chính và thời gian thu hồi vốn của dự án này tương đồng với 3 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông vừa hoàn thành và chuẩn bị đưa vào thu phí.
Đặc biệt, dự án này đã có nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án đồng nghĩa đã có nhà đầu tư quan tâm và có tính khả thi cao.
"Chúng ta còn một phương án khác là Nhà nước đầu tư toàn bộ sau đó sẽ chuyển nhượng quyền thu phí nhưng tôi tin không phải sử dụng tới giải pháp này", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Về tác động của dự án này với các dự án BOT song hành, khi hoàn thành toàn tuyến, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, không chỉ có 2 dự án BOT song hành bị ảnh hưởng mà sẽ có thêm một số dự án khác bị tác động.
"Chính phủ đã lường trước vấn đề và yêu cầu Bộ GTVT trình phương án xử lý, tháo gỡ các dự án BOT bị ảnh hưởng đặc biệt do quá trình Nhà nước đầu tư các dự án BOT cao tốc Bắc - Nam phía Đông và các trục ngang trong đó có dự án này. Bộ GTVT đã trình, trong đó đề xuất một số phương án tùy theo mức độ ảnh hưởng thực tế", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay.
Trước hết, là phương án có thể kéo dài thời gian thu phí nếu hai dự án BOT bị ảnh hưởng nhưng vẫn đảm bảo lưu lượng xe, khả năng tài chính.
Trong trường hợp doanh thu quá dài, sẽ cân đối xem xét để bổ sung hỗ trợ một phần ngân sách Nhà nước cho hai dự án và tiếp tục thu phí.
Về tiến độ dự án, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự án này được thực hiện vào thời điểm thuận lợi, chúng ta đã có kinh nghiệm làm nhiều dự án cao tốc.
Thời gian thực hiện dự án này được tính toán dựa trên kinh nghiệm thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2, thông thường chỉ khoảng 1,5 năm, còn 2 năm là quá dài.
.jpg)
Các đại biểu Quốc hội đều nhất trí đồng tình triển khai dự án đường cao tốc Bắc - Nam
phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước)
để thúc đẩy liên kết vùng của Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.
Bộ trưởng GTVT lấy ví dụ, đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2 khởi công ngày 1/1/2023, các dự án này gặp rất nhiều khó khăn về nguyên vật liệu, giải phóng mặt bằng. Song ở một số dự án giải quyết được các vấn đề này, thời gian thực hiện rất nhanh, tối đa không quá 24 tháng, nhiều dự án rút ngắn thời gian khoảng 8 tháng.
Với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước), theo Bộ trưởng GTVT, không phải đấu thầu tìm đơn vị xây lắp nên rất thuận lợi. Ngoài ra, về giải phóng mặt bằng, các địa phương rất quyết tâm.
"Sau khi Quốc hội phê duyệt, Chính phủ sẽ chỉ đạo và hai địa phương sẽ tích cực giải phóng mặt bằng và dự kiến khởi công ngay trong 2024. Rất nhanh!", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Một thuận lợi khác là về nguyên vật liệu, theo đánh giá hiện nay hai địa phương đã bố trí đầy đủ các vị trí mỏ và trữ lượng.
Các vấn đề về giải phóng mặt bằng, chỉ định thầu để xây dựng khu tái định cư hay bố trí mỏ nguyên vật liệu vốn là đường găng tiến độ ở các dự án khác thì ở dự án này rất thuận lợi.
Hơn nữa, địa hình, địa chất của dự án này rất tốt. Đất lúa chỉ có 2ha; đất rừng có 100% là đất rừng sản xuất; còn lại chủ yếu là đất trồng cây lâu năm nên việc giải phóng mặt bằng rất thuận lợi.
"Với các hộ dân bị ảnh hưởng, Chính phủ sẽ chỉ đạo hai địa phương để giải quyết tốt nhất chế độ để khi chuyển về nơi mới phải có điều kiện tốt hơn hoặc chí ít phải bằng", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Về băn khoăn địa phương không đủ nguồn vốn ngân sách để tham gia dự án, tư lệnh ngành giao thông chỉ ra trong quá trình làm việc với 2 địa phương, cả hai đều rất quyết liệt và khẳng định có thể bố trí nguồn vốn tham gia dự án.
Khẳng định các đại biểu có thể yên tâm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu ví dụ khi xây dựng sân bay Điện Biên.
"Dù đây là địa phương nghèo thuộc tốp cuối cùng, khi xây dựng sân bay, địa phương phải bỏ ra 1.200 tỷ trong khi ngân sách của tỉnh một năm chỉ thu được 800-1200 tỷ/năm nhưng vẫn hoàn thành. Do đó với hai địa phương Đắk Nông, Bình Phước, có thể hoàn toàn tin tưởng", ông nói.
Về cơ chế khai thác mỏ khoáng sản vật liệu và quá trình triển khai thi công mà dự án có thể vướng mắc về khoáng sản mà Nhà nước phải thu hồi theo quy định, Bộ trưởng GTVT đồng tình với quan điểm của các đại biểu và mong Quốc hội có nghiên cứu, xem xét đưa vào nghị quyết để quá trình thực hiện thuận lợi hơn.
TGNC (Nguồn Bộ GTVT)
